Kampania „Znamię! Znam je?” W
tym roku Akademia Czerniaka, sekcja naukowa Polskiego Towarzystwa Chirurgów Onkologów
rozpoczęła kampanię edukacyjną „Znamię! Znam je?”, której celem jest ·
upowszechnienie
wiedzy na temat czerniaków oraz ·
budowanie
właściwych prozdrowotnych postaw młodzieży szkół ponadgimnazjalnych. Dzięki
lekcjom, mamy nadzieję, że uczniowie ·
nabędą
umiejętności rozpoznania czerniaka oraz ·
nauczą się
regularnego samobadania skóry ·
a przede
wszystkim, poznają czynniki podnoszące ryzyko zachorowania na czerniaka i
zastosują zasady ochrony przed czerniakiem,
dzięki czemu uchronią się, przed tym groźnym nowotworem. W
ramach kampanii po raz drugi w Polsce organizowany jest „Tydzień Świadomości
Czerniaka” w dniach 24-30 maja. Co
to jest czerniak? Czerniak
jest nowotworem złośliwym skóry. Wywodzi się z melanocytów – komórek
pigmentowych wytwarzających barwnik zwany melaniną, który sprawia, że skóra
ciemnieje w kontakcie z promieniowaniem ultrafioletowych. Czerniaki
najczęściej pojawiają się na skórze, ale także w obrębie ust, nosa oraz gałki
ocznej. Czerniak
charakteryzuje się bardzo agresywnym wzrostem oraz wczesnymi i licznymi
przerzutami, które są trudne w leczeniu farmakologicznym. To oznacza, że
czerniak szybko przechodzi z choroby miejscowej (rozwijającej się w jednym
miejscu na skórze) w postać rozsianą tzw. uogólnioną. Czerniak
nie tylko rozrasta się na powierzchni skóry, ale co groźniejsze wrasta w głąb
skóry i gdy przejdzie barierę skóry (ma wtedy ok. Jednak,
usunięcie czerniaka miejscowego, kiedy choroba nie jest jeszcze zaawansowana
pozwala na wyleczenie nawet 80% chorych. Dlatego tak ważne jest szybkie i
prawidłowe rozpoznanie tego nowotworu. Czerniak jest nowotworem, który łatwo
dostrzec, gdyż rozwija się na skórze, a nie wewnątrz organizmu. Czerniak
może pojawić się w kilku miejscach na ciele. Jedno ognisko choroby nie
wyklucza pojawiania się kilku innych nawet jeśli czerniak nie jest rozsiany. Czerniak
to najczęściej nowa zmiana na skórze. Jednak cześć zwykłych znamion może
„zrakowieć” czyli zamienić się w czerniaka.
Występowanie
czerniaka w Polsce ·
W Polsce co
roku odnotowuje się około 50 000
przypadków nowych zachorowań na nowotwory skóry, w tym 3000 zachorowań na czerniaki. ·
Czerniak
jest najbardziej agresywnym nowotworem skóry i jednym z najbardziej
agresywnych nowotworów w ogóle. ·
Czerniak
stanowi tylko 6% wszystkich nowotworów
skóry, ale aż 80% chorych na
czerniaki umiera z powodu choroby. ·
Średni czas
przeżycia od momentu diagnozy to 6-8
miesięcy. ·
Liczba
zachorowań na czerniaka w Polsce podwaja się co 10 lat. ·
Najczęściej na czerniaki chorują mężczyźni w wieku ok. 50 lat – jest to wynik
wieloletniej niewłaściwej ekspozycje
na słońce. ·
Czerniak
jest jednym z najczęstszych nowotworów występujących wśród nastolatków,
którzy często korzystają z solarium, nie stosują filtrów słonecznych i
przebywają na słońcu w godzinach najwyższego promieniowania. Kto
jest w grupie ryzyka zachorowania na czerniaka? Około
25% Polaków ma jasną lub bardzo jasną karnację, która łatwo ulega
poparzeniom słonecznym – to osoby,
które właściwie w ogóle nie powinny korzystać z kąpieli słonecznych. Dodatkowo
ok. 40% Polaków ma jasną karnację, która, mimo iż jest bardziej odporna na
promieniowanie słoneczne, nadal jest fenotypem skóry, który mieści nasz naród
w grupie o wysokim stopniu ryzyka zachorowania na czerniaka. Osoby
najbardziej narażone na rozwój czerniaka to osoby: ·
jasnych i
rudych włosach, ·
jasnych
oczach, ·
jasnej lub
bardzo jasnej cerze, ·
z piegami
i/lub znamionami, ·
które łatwo
ulegają poparzeniom słonecznym, ·
słabo
tolerują słońce, ·
opalają się
z dużym trudem lub w ogóle ·
u których w
rodzinie występował czerniak.
Grupą
szczególnie narażoną na poparzenia
słoneczne są dzieci. Ich skóra nie jest jeszcze dojrzała i nie potrafi
obronić się przed silnym promieniowaniem słonecznym. Poparzenia słoneczne
wśród dzieci, które niestety nie są rzadkie, podnoszą dwukrotnie ryzyko
zachorowania na czerniaka w przyszłości. Jak
wygląda czerniak, czyli ABCDE Czerniaka? Badanie
opinii publicznej TNS OBOP zrealizowane przez Akademię Czerniaka w 2013 roku
wskazują, że aż 30% Polaków, którym pokazano zdjęcie czerniaka – nie
rozpoznałoby nowotworu i nie udałoby się do lekarza, aby zbadać znamię. Dlatego warto znać cechy czerniaka określane za
pomocą kryteriów ABCDE: A.
– asymetria np. znamię „wylewające” się na jedną stronę, B.
– brzegi poszarpane, nierównomierne, posiadające zgrubienia, C.
– czerwony lub czarny i niejednolity kolor D.
– duży rozmiar, wielkość zmiany powyżej E.
– ewolucja, czyli postępujące zmiany zachodzące w znamieniu. Wszystkie znamiona, narośla, pieprzyki, które
mają te cechy powinny zostać zbadane przez lekarza dermatologa lub chirurga -
onkologa i w razie jakichkolwiek wątpliwości wycięte. Swędzenie, krwawienie i pękanie znamienia, jest
sygnałem alarmowym do natychmiastowej konsultacji. Sprawdź,
czy rozpoznasz czerniaka ? Warto
sprawdzić swoją wiedzę oraz czujność przechodząc przez krótki internetowy
quiz „Znamię! Znam je?”. Gra
przedstawia sześć różnych znamion – rolą gracza jest sprawdzić, czy
prawidłowo odróżnia czerniaka od niegroźnych zmian skórnych. Samobadanie
skóry – pierwszy krok w zmianie zachowań Badania
opinii Polaków przeprowadzone w kwietniu 2013 roku wykazały, iż 14% badanych w
ogóle nie zwraca uwagi na znamiona, a 32% deklaruje, że nie ma żadnych
podejrzanych zmian. To
oznacza, iż blisko połowa badanych Polaków (46%) nie obserwuje skóry lub nie
zwraca uwagi na znamiona. Kluczem
wczesnego rozpoznania czerniaka jest dobra znajomość własnego ciała i
skóry. Samoocena skóry powinna być
wykonywana raz w miesiącu zarówno przez osoby starsze jak i młodzież. Poświęćcie kilka minut,
aby poznać Kamilę i Dawida oraz przejść szybki kurs samooceny skóry: http://www.akademiaczerniaka.pl/kampania-znamie-znam-je/program-do-szkol-ponadgimnazjalnych/film-edukacyjny-dla-uczniow/
1.
Nie opalaj się w solarium! – w przypadku młodych ludzi jest to
najważniejszy czynnik wywołujący czerniaki. 2.
Unikaj
przebywania w pełnym słońcu w godzinach 11.00-16.00 3.
Ochrona
skóry: stosuj filtry UV, noś czapkę i
okulary przeciwsłonecznych – latem nawet podczas pochmurnych dni należy
stosować ochronę. Pamiętaj ochronie także podczas uprawiania sportu na
świeżym powietrzu! 4.
Raz w miesiącu oglądaj swoją skórę – sprawdź, czy Twoje znamiona nie zmieniają się lub czy nie pojawiły
się nowe. 5.
Jeśli
zauważysz, że coś podejrzanego dzieje się z Twoim znamieniem, udaj się do dermatologa lub
chirurga-onkologa. 6.
Przynajmniej raz na rok odwiedzaj
dermatologa lub chirurga-onkologa, aby sprawdził czy wszystko w porządku. Więcej
informacji na stronie www.AkademiaCzerniaka.pl oraz na fanpage-u kampanii „Znamię. Znam
je” www.facebook.com/znamieznamje |